Kinh doanh theo mạng là một mô hình kinh doanh mang lại thu nhập linh hoạt, thời gian rảnh rỗi và cơ hội xây dựng đội nhóm. Tuy nhiên, nhiều người hiện nay vẫn còn hiểu sai về mô hình này và thường nhầm lẫn giữa tiếp thị đa cấp hợp pháp và tiếp thị đa cấp bất hợp pháp. Trong bài viết này, chúng tôi sẽ cung cấp thông tin toàn diện về kinh doanh theo mạng, từ những kiến thức cơ bản, cách thức hoạt động, lịch sử hình thành và những lợi ích thiết thực của mô hình này. Khám phá ngay bài viết dưới đây để hiểu rõ hơn về kinh doanh theo mạng là gì nhé.
Kinh doanh theo mạng là gì?
Theo nguồn tin từ KJC, kinh doanh theo mạng, hay còn gọi là Network Marketing, là mô hình kinh doanh mà các cá nhân bán sản phẩm hoặc dịch vụ trực tiếp đến khách hàng, đồng thời tuyển dụng và xây dựng mạng lưới nhà phân phối.
Khác với bán hàng truyền thống, kinh doanh theo mạng dựa vào hiệu ứng lan truyền từ người này sang người khác, tận dụng mối quan hệ cá nhân và cộng đồng để mở rộng thị trường.
Một số đặc điểm chính:
- Không cần cửa hàng truyền thống; chủ yếu bán hàng trực tiếp hoặc online.
- Thu nhập đến từ lợi nhuận bán hàng và hoa hồng từ doanh số mạng lưới.
- Tập trung vào xây dựng đội ngũ, đào tạo và phát triển nhà phân phối.
Cơ chế hoạt động của kinh doanh theo mạng
Thay vì phân phối sản phẩm thông qua các cửa hàng truyền thống, mô hình kinh doanh kinh doanh theo mạng cho phép các công ty xây dựng một mạng lưới các nhà phân phối độc lập. Việc bán hàng được thực hiện thông qua các mối quan hệ cá nhân với cộng sự, thông qua mạng xã hội hoặc tại các không gian như nhà riêng, nơi làm việc và quán cà phê. Điều này tạo ra một môi trường bán hàng trực tiếp và cá nhân hóa hơn.
Điểm nổi bật nhất của mô hình này là mỗi người tham gia có thể đóng nhiều vai trò. Họ vừa là khách hàng sử dụng sản phẩm, vừa là người bán, và họ cũng có thể giới thiệu những người mới vào hệ thống để trở thành “tuyến dưới” của mình.
Hoạt động kinh doanh theo mạng được thực hiện theo hai cách chính:
- Bán hàng trực tiếp : Người tham gia mua sản phẩm từ công ty và bán lại cho người tiêu dùng cuối cùng, thường là bạn bè, gia đình hoặc thông qua các mối quan hệ cá nhân. Việc bán hàng có thể được thực hiện linh hoạt ở bất kỳ đâu, không cần cửa hàng cố định.
- Tuyển dụng và mở rộng mạng lưới : Người tham gia có thể mời người khác tham gia hệ thống. Khi những người này bán được sản phẩm, người giới thiệu cũng sẽ nhận được hoa hồng trên doanh số bán hàng của tuyến dưới.
Thu nhập của mỗi người sẽ đến từ hai nguồn: hoa hồng trực tiếp từ việc bán sản phẩm/dịch vụ và hoa hồng gián tiếp từ doanh số bán hàng của những khách hàng tiếp theo mà họ giới thiệu vào hệ thống.
Ví dụ: Anh A tham gia hệ thống và giới thiệu B và C cho tuyến dưới của mình. Khi B bán được sản phẩm, A nhận được hoa hồng trên doanh số của B. Nếu BD và E giới thiệu, A vẫn nhận được một phần hoa hồng trên doanh số của D và E theo quy định của công ty.
Các loại mô hình kinh doanh theo mạng phổ biến
- Mô hình đa cấp truyền thống (MLM – Multi-Level Marketing): Nhà phân phối kiếm tiền từ bán hàng trực tiếp và doanh số nhóm dưới quyền. Cần có sản phẩm/dịch vụ thực sự giá trị. Ví dụ: Amway, Herbalife, Avon.
- 4Mô hình kinh doanh mạng trực tuyến (Online Network Marketing): Kết hợp marketing kỹ thuật số và mạng lưới cá nhân. Sử dụng mạng xã hội, website, email marketing để tiếp cận khách hàng và nhà phân phối. Ưu điểm: Phạm vi tiếp cận rộng, tiết kiệm chi phí, dễ mở rộng quốc tế.
- Mô hình kết hợp (Hybrid): Kết hợp bán hàng trực tiếp và online. Tận dụng cả mối quan hệ cá nhân và nền tảng số. Phù hợp với các sản phẩm tiêu dùng, sức khỏe, làm đẹp.
Ưu điểm của mô hình kinh doanh kinh doanh theo mạng
Bất chấp những tranh cãi, mô hình kinh doanh theo mạng vẫn mang lại những lợi ích đáng kể cho doanh nghiệp, người tham gia và người tiêu dùng.
Đối với các công ty
Theo tham khảo từ những người tham gia sự kiện KJC, mô hình kinh doanh kinh doanh theo mạng mang lại 3 lợi thế cạnh tranh đặc biệt cho các công ty:
- Tiết kiệm chi phí : kinh doanh theo mạng giúp các công ty giảm đáng kể chi phí quảng cáo, thuê mặt bằng, vận chuyển, trưng bày sản phẩm và nhân viên bán hàng thường trực.
- Mạng lưới phân phối rộng khắp : Hệ thống phân phối linh hoạt giúp doanh nghiệp mở rộng thị trường, tăng doanh số bán lẻ hiệu quả, nâng cao nhận diện thương hiệu thông qua sự phân tán tự nhiên của mạng lưới đối tượng tham gia.
- Kênh tiêu thụ ổn định : Mô hình tạo ra luồng tiêu thụ sản phẩm bền vững, giảm thiểu rủi ro tồn kho và biến động thị trường.
Đối với người tham gia mô hình
Những người tham gia vào mô hình kinh doanh theo mạng cũng được hưởng ba lợi ích thiết thực:
- Nguồn thu nhập đa dạng : Người tham gia vừa là người tiêu dùng vừa là người bán và có thể phát triển mạng lưới kinh doanh của riêng mình, tạo ra nhiều nguồn thu nhập từ hoa hồng, tiền thưởng bán hàng và thu nhập thụ động từ tuyến dưới.
- Rủi ro tài chính thấp : Không cần lưu trữ hàng hóa, không cần vốn lớn, áp lực tài chính khi kinh doanh cũng ít hơn so với mô hình kinh doanh truyền thống.
- Tự do và linh hoạt : Mọi người đều có quyền chủ động về lịch trình và địa điểm làm việc, phù hợp với nhiều đối tượng như sinh viên, nội trợ, người về hưu hoặc những người muốn kiếm thêm thu nhập ngoài công việc chính.
Đối với người tiêu dùng
Người tiêu dùng cũng được hưởng lợi từ mô hình kinh doanh theo mạng, bao gồm:
- Mua trực tiếp từ nhà sản xuất : Người tiêu dùng mua hàng hóa và dịch vụ gần như trực tiếp từ nhà sản xuất với mức giá hợp lý, đảm bảo chất lượng và hạn chế rủi ro mua phải hàng giả.
- Nhận tư vấn và hỗ trợ cá nhân hóa : Khách hàng nhận được tư vấn và trải nghiệm sản phẩm thực tế thông qua người quen, tạo ra sự tin tưởng lớn hơn so với các kênh bán hàng truyền thống.
- Dịch vụ sau bán hàng chu đáo : Các nhà phân phối thường tập trung vào dịch vụ sau bán hàng để duy trì mối quan hệ lâu dài với khách hàng, mang lại trải nghiệm mua sắm tốt hơn.
Yếu tố để thành công trong kinh doanh theo mạng
Chọn sản phẩm và công ty đáng tin cậy
Nền tảng vững chắc cho thành công trong kinh doanh theo mạng bắt đầu từ việc đưa ra quyết định đúng đắn. Chỉ tham gia các công ty có sản phẩm chất lượng, minh bạch về mặt pháp lý và chính sách hoa hồng rõ ràng. Hãy kiểm tra kỹ lưỡng giấy phép kinh doanh đa ngành, thời gian hoạt động và uy tín của công ty.
Hãy chọn một sản phẩm mà bạn thực sự tin tưởng và sẵn sàng sử dụng, bởi vì niềm tin vào sản phẩm chính là nền tảng để truyền cảm hứng cho khách hàng và đội ngũ của bạn. Khi bạn thực sự hài lòng với sản phẩm, việc trình bày và bán hàng sẽ tự nhiên và thuyết phục hơn.
Lập kế hoạch kinh doanh chi tiết
Việc có một kế hoạch rõ ràng sẽ giúp bạn chủ động và dễ dàng đo lường tiến độ. Hãy đặt ra các mục tiêu cụ thể (ngắn hạn và dài hạn), xác định chiến lược tiếp thị và phân bổ thời gian hợp lý giữa bán hàng và giao lưu.
Ưu tiên những công việc quan trọng và tránh lãng phí thời gian vào những việc không mang lại giá trị. Hãy lập kế hoạch công việc một cách khoa học và thường xuyên đánh giá, điều chỉnh kế hoạch để đảm bảo bạn đang đi đúng hướng.
Xác định đúng khách hàng tiềm năng
Thành công trong kinh doanh theo mạng phụ thuộc vào khả năng xác định và tiếp cận đúng khách hàng. Hãy xác định chính xác khách hàng tiềm năng của bạn: nhu cầu, sở thích, thói quen và vấn đề của họ. Hãy nghiên cứu kỹ lưỡng để hiểu cách sản phẩm của bạn có thể giải quyết vấn đề hoặc cải thiện cuộc sống của họ.
Bằng cách xác định đúng đối tượng, bạn có thể tiếp cận đúng người, tiết kiệm thời gian và tăng hiệu quả bán hàng. Thay vì tiếp cận tất cả mọi người, hãy tập trung vào những người thực sự cần sản phẩm của bạn và có khả năng mua hoặc tham gia mạng lưới của bạn.
Tạo và mở rộng mạng lưới của bạn
Mạng lưới quan hệ là một tài sản quan trọng trong kinh doanh theo mạng. Hãy tích cực tham gia các sự kiện, hội thảo và khóa đào tạo của công ty để học hỏi, kết nối và mở rộng mạng lưới quan hệ. Tận dụng mạng xã hội và các nền tảng trực tuyến để tiếp cận đối tượng rộng hơn.
Hỗ trợ và khuyến khích các thành viên trong nhóm phát triển, tạo nên môi trường làm việc tích cực, đoàn kết và tiến bộ. Xây dựng mối quan hệ dựa trên sự tin tưởng và tôn trọng lẫn nhau sẽ tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển lâu dài.
Học từ người hướng dẫn
Người bảo trợ đóng vai trò quan trọng trong hành trình khởi nghiệp của bạn. Họ là những người dẫn dắt và hỗ trợ bạn trong những bước đi đầu tiên. Hãy tôn trọng, lắng nghe và luôn đồng hành cùng họ để tận dụng tối đa kinh nghiệm và sự hỗ trợ của họ.
Hãy đặt câu hỏi, tìm kiếm lời khuyên và học hỏi từ những thành công cũng như thất bại của họ. Tham gia các buổi đào tạo, hội thảo và hoạt động nhóm để nâng cao kiến thức và kỹ năng của bạn.
Cải thiện kỹ năng giao tiếp và bán hàng
Giao tiếp hiệu quả giúp bạn xây dựng lòng tin với khách hàng và đồng nghiệp. Phát triển khả năng trình bày, thuyết phục và truyền cảm hứng cho người khác bằng sự rõ ràng về sản phẩm và cơ hội kinh doanh của bạn.
Lắng nghe, chia sẻ những câu chuyện thực tế về sản phẩm, trả lời câu hỏi và xử lý phản đối khéo léo là những kỹ năng thiết yếu để thành công trong bán hàng và tuyển dụng. Hãy liên tục trau dồi những kỹ năng này bằng cách thực hành và học hỏi từ những người thành công.
Mối quan hệ với các hình thức kinh doanh khác
- Kinh doanh theo mạng có thể là một phần trong chiến lược kinh doanh đa kênh.
- Doanh nghiệp truyền thống cũng có thể áp dụng mô hình này để tăng doanh số trực tiếp, xây dựng thương hiệu và mở rộng thị trường.
- Khi kết hợp với marketing số, mô hình này trở thành network marketing online, tối ưu chi phí, tăng hiệu quả tiếp cận khách hàng.
Kinh doanh theo mạng là gì? Kinh doanh theo mạng là một hình thức kinh doanh dựa trên mạng lưới quan hệ cá nhân, đội nhóm và cộng đồng, giúp doanh nghiệp hoặc cá nhân bán hàng hiệu quả, mở rộng thị trường và phát triển mạng lưới phân phối.
